Restauratiefonds, al 40 jaar impact
Het Restauratiefonds bestaat 40 jaar. En daar staan we graag bij stil. Allereerst om onze waardering uit te spreken voor al die mensen en organisaties die zich inzetten voor het erfgoed in Nederland en het Caribisch deel van het Koninkrijk. En een dankwoord voor het toevertrouwen van financiële middelen en beschikbaar stellen van kennis om zo eigenaren optimaal te kunnen ondersteunen. Maar ook om stil te staan bij de ontwikkeling die het Restauratiefonds heeft doorgemaakt en bij wat is bereikt.
Bezoek Gelderland Open Monumentendag
Onze historie
Terug naar 1985. In dit jaar begonnen we met het financieel ondersteunen van eigenaren van rijksmonumenten bij hun restauratie met laagrentende leningen. Dat was hard nodig: er was een enorme restauratie-achterstand. De ondersteuning werd al snel uitgebreid naar regionale fondsen voor provincies en gemeenten. Met onze fondsen dragen we graag bij aan een mooi Nederland. Ook voor de generaties na ons. Daarom helpen we eigenaren met financiering voor restauratie, verduurzaming, funderingsherstel en herbestemming. Met resultaat.
Ons werk
In het afgelopen jaar heb ik gezien hoe bevlogen en betrokken mensen zijn om erfgoed een nieuw leven te geven. Zo reisde ik tijdens Open Monumentendag samen met gedeputeerde Peter Drenth door Gelderland, waar we al 10 jaar samen met de Provincie Gelderland en het Gelders Monumentenfonds werken aan het behoud van Gelders erfgoed. Waar monumenten nieuw leven worden ingeblazen. Zoals NYMA in Nijmegen, de Leerfabriek in Elden en de Gelderlandfabriek in Culemborg. Samen maken we deze projecten mogelijk.
En we zijn nog lang niet klaar! Van Groningen tot Limburg en tot in het Caribische deel van het Koninkrijk is er nog veel te doen. Dat ontdekte ik tijdens mijn bezoek aan de overzeese eilanden. Onze fondsen zijn daar met bijna 20 miljoen euro bescheiden. Toch zie ik de impact die we maken. Het erfgoed op de eilanden, deels beladen, is een testament van het verleden en van de mensen die de monumenten gebouwd hebben.
Ook had ik een prettige kennismaking met de minister Eppo Bruins van het ministerie van OCW. We bespraken onder meer de uitdaging om voldoende budget beschikbaar te hebben voor financiering van de restauratie en verduurzaming van niet-woonhuis rijksmonumenten, zoals kerken, kloosters en industrieel erfgoed.
Mooi nieuws is er voor de rijksmusea in Nederland. In opdracht van het ministerie van OCW hebben we in 2024 de Duurzaamheidslening voor Rijksmusea ontwikkeld. Daarmee wordt het voor rijksmusea in Nederland extra aantrekkelijk om hun verduurzamingsopgaven te financieren. De Eerste en Tweede Kamer zijn akkoord gegaan met een eerste storting van € 10,6 miljoen in het fonds.
Kennismaking minister Eppo Bruins
Eppo Bruins, minister van OCW: “Het revolving fund van het Nationaal Restauratiefonds revolveert daadwerkelijk en draagt al decennialang bij aan het behoud en herstel van monumenten”
Trots op alle collega's
Onze maatschappelijke impact
We willen echt iets betekenen voor de maatschappij. Steeds meer worden eisen gesteld aan organisaties op het gebied van Environmental, Social & Governance (ESG): milieu, maatschappij en goed bestuur. We zijn nog niet verplicht om hierover te rapporteren. Toch voelen wij ons als maatschappelijke organisatie verantwoordelijk om transparant te zijn over onze impact op monument, mens en omgeving. Daarom rapporteren we in ons financiële jaarverslag ook ‘niet-financiële cijfers’.
We rapporteren ook over de Sustainable Development Goals (SDG’s), zeventien doelen die zijn vastgesteld door de Verenigde Naties. Daarbij kiezen we voor vier SDG’s waarmee we de meeste impact kunnen maken: betaalbare en duurzame energie, duurzame steden en gemeenschappen, partnerschappen en kwaliteitsonderwijs.
Samenwerken voor meer impact
Het is mijn overtuiging dat onze medewerkers impact blijven maken als we goed voor ze zorgen. Daar besteden we veel aandacht aan met onder meer een wandelchallenge, een vrijwilligersdag (NRFdoet), periodiek medisch onderzoek, meer vrije dagen en een nieuwe vitaliteitsregeling voor oudere medewerkers. Ik geloof sterk dat tevreden medewerkers voor tevreden klanten zorgen. En daar doen we het uiteindelijk voor. Zo hebben we het afgelopen jaar met 146 miljoen euro aan nieuwe leningen, ruim 300 monumenteigenaren kunnen helpen.
Van minister tot monumenteigenaar, van erfgoedprofessional tot collega: in mijn ontmoetingen merk ik telkens dat iedereen zeer begaan is met het erfgoed in ons koninkrijk. Iedereen herkent ook de kracht van onze revolverende fondsen, inmiddels meer dan 30. Zo investeren we duurzaam in aantrekkelijke, herkenbare dorpen, steden en regio’s.
"In 2024 hielpen we ruim 300 monumenteigenaren met een financiering.”
Onze toekomst
Uitdagingen zijn er ook. Zoals de druk op onze fondsen voor restauratie en verduurzaming van grote rijksmonumenten, funderingsherstel en het aanpassen van monumenten aan de gevolgen van klimaatverandering. Nu en in de toekomst blijven we meebewegen met veranderingen in de omgeving. Het behoud van monumenten is voor ons geen doel op zich. Het gebruiken en benutten van monumenten is een middel om maatschappelijke uitdagingen aan te gaan en impact te creëren.
Blader door dit jaaroverzicht en ontdek hoe wij in 2024, samen met u, bouwden aan een mooi Nederland en Caribisch deel van het Koninkrijk. Ontdek hoe we samen impact maakten! Veel lees- en kijkplezier.
Uğur Özcan directeur-bestuurder Nationaal Restauratiefonds